Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 11 ili etkileyen depremlerin ardından Av. Görkem Gökçe, hak sahipliği başvurularının açılmasının ardından mağdurların 2 ay içerisinde başvuruda bulunmaları ve istenen belgeleri ilgili makamlara teslim etmeleri gerektiğini söyledi. Dava açabilecek kişilerin sadece lehdar statüsündekilerle sınırlı olmadığını belirten Gökçe, “Ayrı veya lehdar ebeveyni ile birlikte yaşayan evli kişilerden her biri ayrı hak sahibi sayılır.”
Bölgeye yapılan yardım ve bağışların yanı sıra bundan sonraki süreçte atılacak adımlar konusunda da vatandaşları bilgilendirmek son derece değerli. Öyle ki deprem mağduru olan, maddi ve manevi kayıplara uğrayan, evleri yıkılan vatandaşlar için deprem sonrası en kritik süreçlerden biri olan hukuki süreç çok yakında başlıyor. Vatandaşların hem devlet hem de müteahhitler üzerindeki jenerik haklarının bilinciyle hareket etmeleri bu süreçte büyük önem arz ediyor.
“İYİLEŞTİRME BİNALARINDAN SADECE HAK SAHİBİ STATÜSÜNDEKİ AFET MAĞDURLARI FAYDALANABİLİR”
Mağdurların kafasını karıştıran en kritik konulardan biri de deprem bölgesinde hasar gören yapılar açısından kimin “hak sahibi” statüsüne sahip olacağıdır. Gökçe Hukuk Bürosu Kurucu Ortağı Av. Görkem Gökçe, deprem mağduru vatandaşların temel haklarına ilişkin yaptığı değerlendirmede şu bilgileri paylaştı:
“Günümüzde depremzedelerin bilgiye ihtiyaç duyacakları en kritik konu temel yasal haklardır. Bu noktada en kritik konu ‘hak hakkı’dır. Bu durumda sadece hak sahibi statüsündeki depremzedeler olduğu için bu statüye sahip olmak değerlidir. yapılacak binalardan veya verilecek yapı kredilerinden faydalanabilir, bu nedenle değerlendirilmesinin kritik olduğunu düşünüyorum, TOKİ veya ihale sistemi aracılığıyla hak sahipleri için binalar yapılır ve mülkleri ilgili kişilere teslim edilir, ya da kişiler yapı kredisinden yararlanmaktadır.Diğer yandan deprem bölgesinde yapıların yıkılması ya da hasar görmesi nedeniyle bu bölgedeki bireylerin hem maddi hem de manevi kayıplara uğraması mümkündür.Mini’ye dava açılabilir.Zarara uğrayan herkes sorumluluk için gerekli genel kuralların sağlanması halinde zararı tazmin edebilecektir, dava açabilecek kişiler lehdar statüsündeki kişilerle sınırlı değildir. .”
HAK SAHİBİ TANIMI DOĞRU OLMALIDIR
Gökçe, “İlgili yasaya göre yıkılan veya ağır hasar gören bina ile mülkiyet bağlarını belgeleyebilen kişiler hak sahibi sayılır. Tespiti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yapar. tabiri caizse, hissedarlar yeni yapılacak binalardan veya verilecek krediden bire bir hisse esasına göre yararlanabilirler.
“ÜÇÜNCÜ BİREYSEL AFET DÖNEMİ MÜMKÜN DEĞİL”
avlanmak Görkem Gökçe, “Mevzuat kapsamında hak sahibi olamayacaklara da dikkat çekmek gerekiyor” diyerek hak kazanamayacakları sıraladı:
“Mesken ve işyerleri sağlam olanlar, kiracı ve misafirler, malı zarar gören tüzel kişiler, kendilerine ait olmayan arsa ve bina sahipleri yapı ruhsatı almamış olanlar, belirtilen yerlerde ruhsatsız çalışamazlar. İmar planında sakıncalı.İnşa edilen binaların malikleri ve gerekli sarsıntı sigortasını yaptırmamış olanlar hak sahibi olamazlar.Ayrıca belirtmek isterim ki, hak sahipliği ve değişiklik yasağı kısmı söz konusudur. Sözün konusu; afet mağduru verilecek krediden veya yapılacak binadan yeniden barınmak için yararlanabilir, işyeri için yararlanamaz.Afetin süresi ve hakkın mülkiyeti üçüncü kişiye aittir. Üçüncü kişiler için hak sahibi vasfını kazanamazlar.
“HAK MÜLKİYETİ BAŞVURUSU” NEREYE VE NASIL YAPILIR?
Mevzuata göre “hak sahibi” statüsündekilerin yeniden yapılacak yapılardan veya verilecek yapı kredilerinden yararlanabilmeleri için “hak talebinde bulunmaları” gerekiyor. Kahramanmaraş Pazarcık depremi için hak sahipliği başvurusunun henüz başlamadığını belirten Gökçe, açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı:
“Kamu Hayatını Etkileyen Afetler Nedeniyle Alınacak Tedbirlere Yardım Edilmesi Hakkında Kanuna göre, afetten etkilenen mahalle veya köy muhtarlıklarına o yerin en büyük mülki amirince anons yapılır. 2 ay içinde hak talebinde bulunarak istenen belgeleri valiliklere veya kaymakamlıklara teslim etmek, “Yapılan başvuruya ilişkin bilgiler e-devlet üzerinden görüntülenebilir. Bunun için e-devlette afet ve acil durum yönetimi başkanlık hizmetleri alanından “mağdur hak sorgulama başvurusu” hizmeti seçilmelidir.”
YAZILI TALEP VE TAAHHÜT ŞARTLIDIR
Başvuru sahiplerinin yazılı talep ve taahhütname vermeleri gerektiğinin altını çizen Av. Görkem Gökçe, “Talep ve taahhütname metninde; başvuru yönteminde belirlenecek usul ve esaslar, bina tipleri, bina bölüm ve boyutları, yerleşim yeri, yapım süresi, ödünç verme şekli ve süresi ile diğer hususlarda belirtilmesi gerekir. Bahisler takip edilecek” dedi ve ekledi:
“Mahalli denetçi veya görevlendirilecek memurun başkanlığında oluşturulan mahallî hak sahipliği inceleme kurulu, bu istek ve taahhütleri inceler ve “hak sahipleri listesi”ni düzenler. Hak sahibi olmayanlara tebligat yapılır. Bu tebligatlar, 15 gün içinde aynı kurula itiraz edilebilir.Yönetim kurulu kararı idari karar sayılır.Yönetimin işlem ve işlemlerine karşı idari yargı yolu açıktır.Dolayısıyla idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. İdari Yargılama Usulü Kanunu kararları ile.”
TBB DEPREM MAĞDURLARI HUKUK REHBERİ’NİN YENİ SAYISI YAYINLANDI
Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) 1999 depremi sonrası depremzedeler ve depremden etkilenenler için hazırladığı “Deprem Mağdurları Hukuk Rehberi” kitapçığının yeni baskısı yayınlandı, ilk baskısı yayınlandı “Kılavuzda depremzedelerin hakları ceza hukuku, özel hukuk, idare hukuku, vergi hukuku, sağlık hukuku, yıkılan veya yıkılan yapılar nedeniyle ikamet veya işyeri gerekçesi başlıkları altında anlatılmaktadır. isimli istişareler ve depremde ağır hasar gördü.
– İstanbul
