Mesut Barzani başkanlığındaki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Kuzey Irak’ta Haziran ayında yapılacak meclis seçimlerini boykot kararı aldı. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetiminde (IKBY) seçimlerin bir buçuk yılı aşkın gecikmenin ardından 10 Haziran’da yapılacağı ilan edilmişti.
Barzani başkanlığında toplanan KDP Politbürosu, Irak Federal Yüksek Mahkemesinin Kürdistan bölgesine yönelik kararlarına atıfla “yasadışı ve anayasaya aykırı bir şekilde dayatılan seçimlere” katılmayacağını açıkladı.
“Merkezi sisteme geri dönüşü hedefliyor”
Erbil merkezli yayın kuruluşu Rudaw’ın haberine göre KDP Politbürosunun açıklamasında, kararın “Kürdistan Bölgesine yönelik son dört yıldır devam eden anayasaya aykırı kararların bir devamı niteliğinde olduğu ve Irak’ı merkezi sisteme geri döndürmeyi hedeflediği” kaydedildi.
Açıklamada Kürdistan Bölgesinin federal bir bölge olduğu ve Kürdistan Parlamentosunun çıkardığı yasaların, federal hükümetin tek başına yetki sahibi olduğu alanlar dışında, öncelik taşıdığı yönündeki Anayasa maddelerine de atıfta bulunuldu.
Azınlık kotaları kalktı
Federal Yüksek Mahkeme, Şubat ayında açıkladığı kararla, Kürdistan Parlamentosunda Türkmen ve Hristiyanlar için uygulanan kota sisteminin anayasaya aykırı olduğuna hükmetmişti. Parlamentoda etnik ve dini azınlıklara ayrılmış 11 sandalye bulunuyordu. Karar uyarınca azınlık kotalarının kaldırılmasıyla parlamentodaki sandalye sayısı da 111’den 100’e inmiş oldu. Karara tepki olarak çeşitli Türkmen ve Hristiyan siyasi partiler de seçimi boykot edeceklerini açıklamıştı.
IKBY’de azınlık kotasıyla seçilen milletvekilleri, başta KDP olmak üzere büyük partilerin gölge milletvekili olma suçlamasıyla karşılaşıyordu.
Erbil’deki Kürdistan ParlamentosuFotoğraf: Reuters/A. Lashkari
Değişikliklerden KYB kârlı çıkacak
Yüksek Mahkeme kararıyla IKBY ayrıca ilk kez Duhok, Erbil, Süleymaniye ve Halepçe olmak üzere dört seçim bölgesine ayrıldı. KYB’nin merkezinin bulunduğu Süleymaniye’nin bu seçim bölgeleri arasında en yüksek nüfusa sahip olması nedeniyle yeni sistemden en kârlı çıkan partinin KYB olması bekleniyor. Nitekim KYB Başkanı Bafıl Talabani, Cumartesi günü yaptığı açıklamada, IKBY’de Haziran’da düzenlenecek meclis seçimlerinin öncekilere göre daha demokratik olacağını savundu. KYB, Bağdat yönetimiyle yakın ilişkilere sahip.
Mahkeme kararıyla gelen bir başka değişiklik ise seçimlerin denetim ve organizasyonunun bölgesel seçim komitesi yerine federal hükümete bağlı Irak Seçim Komisyonu tarafından yürütülecek olması. Irak Anayasasına göre Kürdistan Parlamentosu seçimlerinin bölgesel seçim komisyonu tarafından organize edilmesi gerekiyor. Ancak önde gelen Kürt partiler arasında yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle bölgesel seçim komisyonuna yeni yetkilendirme yapılamamıştı.
Son seçimler 2018’de yapılmıştı
IKBY’de son parlamento seçimleri 2018 yılı Eylül ayında düzenlenmiş, KDP 688 bin oy alarak 45 sandalye kazanırken Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ise 21 sandalyede kalmıştı. Ekim 2022’de yapılması gereken seçimler ise siyasi partiler arasındaki anlaşmazlıklar ve Bağdat’taki federal hükümetle yaşanan mahkeme süreçleri nedeniyle defalarca ertelenmişti.
1991 yılından bu yana özerk statüye sahip olan IKBY’de en büyük iki parti KDP ve KYB arasındaki anlaşma uyarınca, Irak Anayasasınca Kürtlere ayrılan Irak Cumhurbaşkanlığına bir KYB üyesi getirilirken IKBY Başkanlığını ise KDP üstleniyor.
DW,AFP/BK,HS
DW Türkçe’ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?
